Balık Dosyası
Tazesinin mevsimine az kalmışken, balık ile ilgili bilmende fayda olacak bilgileri öğrenmeye hazır mısın? Denizler ile çevrilmiş bir ülke olmamıza rağmen, dünyada balık tüketim ortalaması 16 kg, Avrupa’da balık tüketimi ortalama 25 kg iken 2013 Türkiye tarama verilerine göre tüketim 8 kg’dır. Yani balık üretimi açısından son derece yüksek potansiyele sahip olan bir ülke olmasına rağmen tüketim konusunda ne yazık ki ortalamanın çok çok altındayız. Peki balığın sağlığına faydalarını yeterince biliyor musun? Bilmiyorsan öğrenmek, biliyorsan hatırlamak için okumaya devam et!
Balığı hep güçlü bir protein ve omega-3 kaynağı olarak biliyoruz. Fakat balık aynı zamanda selenyum, iyot, potasyum, D vitamini ve B vitaminleri gibi çeşitli vitamin ve minerallerden de zengin bir besin kaynağıdır. Özellikle çocuk beslenmesinde çocuğun zihinsel gelişiminde önemi oldukça büyük olan iyotun alımının oldukça düşük olduğu ülkemizde, iyot içeriği yüksek bir besin kaynağı olan balık daha fazla değer görmeyi hak etmiyor mu sence de? Günümüzde insanın yaşam kalitesini düşüren hastalıklar ile balık tüketimi ilişkisi bilim dünyasında da hız kesmeden araştırılıyor. Peki hangi hastalıklarda balığın etkisi nasıl diyorsan başlıyoruz.
• Obezite ve Balık Tüketimi; Yeterli miktarda balık tüketimini önemseyen Akdeniz Diyetini benimsemiş insanların genellikle kilolu veya obez olma riskinin daha düşük olduğunu biliyor muydun? Güvenilir bilimsel çalışmalar balığın yapısında bulunan uzun zincirli yağ asitlerinin insan vücut kompozisyonu için faydalı olduğunu göstermektedir. 2 geniş çaplı araştırmanın sonucu uzun zincirli yağ asitlerinden zengin beslenmenin vücut yağ kütlesini azaltmada etkili olduğunu, bel çevresinde daha fazla azalma olduğunu göstermiştir.
Her 3 kişiden birinin obez veya kilolu sınıfında yer aldığı ülkemizde obeziteyi yenmede balıktan zengin beslenmek oldukça önemli!
• Kardiyovasküler Hastalıklar ve Balık Tüketimi; balık tüketiminin yüksek olduğu ülkelerde kalp hastalıklarına bağlı ölümün daha az olduğunu biliyor muydun? 2017 yılında yapılan bir çalışmada haftada 5 veya daha fazla porsiyon balık tüketenlerin haftada 2-4 porsiyon balık yiyenlere göre inme riskinin % 12 daha düşük olduğu tespit edilmiş. Kan yağlarını dengeleyici, damar içi yağlanmayı azaltıcı, antihipertansif etki gösterici olduğunu gösteren çok fazla sayıda çalışmada mevcut. Ülkemizde en çok ölüm nedeni olan kalp hastalıklarını yenmek için balık tüketiminin arttırılması gerekmektedir.
Haftada 2-3 balık, kardiyoloğu uzak tutar mottomuzdur!
• Kolorektal Kanser ve Balık Tüketimi; iyi bir protein kaynağı olan balık tüketiminin arttırılması kolon sağlığını tehlikeye sokan fazla kırmızı et tüketimin önüne geçebileceğinden araştırmacılar balık tüketimini arttırmanın kolorektal kanseri azaltıcı etkisi olabileceğini belirtmektedir. Bu konuda kanıtlar henüz yetersiz olsa da kırmızı et tüketimini azaltmanın kolon sağlığına faydaları nettir.
Protein kaynağı olarak kırmızı eti azalt, balık tüketimini arttırmayı hayatına kat!
• Kemik Sağlığı ve Balık Tüketimi; Protein, kalsiyum ve D vitamini de dahil olmak üzere balıkta bulunan besinler, kemik sağlığı ve gelişmesinde kritik bir rol oynamaktadır. Yağ açısından zengin balıklar önemli bir D vitamini kaynağıdır ve kemikli hali ile tüketilen balıklar kalsiyum için iyi bir kaynaktır. Ancak, bu faydalarını vücutta gösterebilmesi yüksek miktarda balık tüketim ile mümkün olabilir.
Türkiye ortalamasına yakın bir balık tüketimin var ise ne yazık ki kemik sağlığın için yeterli yatırımı yapmıyorsun demektir. Haberin olsun!
• Zihinsel Performans ve Balık Tüketimi; Beyin ve sinir sistemindeki dokular kısmen yağdan oluşur ve DHA içeriği yüksek bir besin olan balık beyin ve sinir sistemi sağlığını korumada aktif rol oynayabilir. Balığın bu faydasını görebilmek ancak düzenli balık tüketimi ile mevcuttur.
Genç beyin zinde bir zihin isteyen düzenli balık tüketsin!
• Hangi ayda hangi balık?
Eylül; palamut, istavrit, sardalya
Ekim; lüfer, barbun, tekir, levrek
Kasım; uskumru
Dikkat #formeodiyetisyenleri uyarıyor! Hamileler ve çocuklar başta olmak üzere ağır metal tutma kapasitesi oldukça yüksek olan derin sulardan elde edilen, uzun yaşayan balıklardan, midyeden ve çiğ balıklardan uzak durmak faydalı olacaktır.
Peki günümüzdeki denizlerin balıkları gerçekten bu faydaları sağlıyor mu?
Türkiye denizleri de bütün dünya deniz ve okyanusları gibi kirlenme, iklim değişikliği, yabancı türler, aşırı ve yasa dışı balıkçılık konularında riskler taşıyor. Fakat neden gördüğünüz gibi hep insan kaynaklı. Daha iyi bir yaşam için doğadan gelen yiyeceklerin zararlarını konuşmak yerine doğaya sahip çıkmak için çabalamak çok daha akıllıca değil mi?