Çocuğuna Geçen Miras: Yeme Tutumların!
Aile, çocuğun beslenme alışkanlıkları geliştirmesinde en önemli çevresel etkendir. Ne yazık ki “çocuklarımıza sağlıklı bir yaşam oluşturma”nın temellerinin, anne ve baba davranışları sonucunda geliştiğini unutuyoruz. Farkında olmadan sağlıksız beslenen, seçici yiyen ve yeme davranış bozukluğu olan çocuklar yetiştiriyoruz.
Özelikle çocuğun beslenmesinde, üzerine daha çok görev ve sorumluluk düşen annelerin tutum ve davranışlarının bu konuda daha çok etkisi olduğu gözlemlenmiştir. Ankara’ya bağlı kreş ve anaokullarında yapılan bir çalışmada, 4-5 yaş çocuk sahibi olan 405 annenin davranışları incelenmiştir. 35-45 yaşları arasında olan annelerin, 24-34 yaş aralığına göre, çocuklarının yeme davranışları gelişiminde daha negatif tutum sergiledikleri gözlemlenmiştir. Aynı zamanda demokratik ve korumacı davranışlar gösteren annelerin çocuklarına daha olumlu yaklaştığı, otoriter ve tutarsız davranan annelerin ise daha olumsuz yaklaştığı belirtilmiştir.
Anne modelleme yöntemi çocuklarımızın yeme davranışlarıyla direk olarak ilişkilidir. Annenin çocuğuna beslenme konusunda rol model olması, rahat tavırlar sergilemesi; çocuğunda daha az telaş görülmesine ve yediği yemekten aldığı keyfin artmasına neden olur.
Araştırmalarda ebeveyn davranışı ve çocuklarda besin neofobisi (yenilikten korkma) de bağlantılı bulunmuştur. Çocuğun yemesi için yeni besinleri sunmak üzerindeki baskıyı hafifletip besin neofobisini azaltırken; yemeye zorlamak da besin neofobisinde artışla sonuçlanabilmektedir. Çocuklarınızı yemeye zorlamayın sevgili anneler. Yeni besinleri her defasında sunmaktan vazgeçmeyin; ama sunarken de onunla birlikte rahat bir şekilde yemeye özen gösterin. Daha fazla yemesi için zorlamayın. Böylelikle hem ilgisi, hem de sevdiği besin sayısı artacaktır ;)
Çocuğuna ihtiyacı olandan daha fazla besin sunan aileler ise, diğer ailelere kıyasla, obezite riskini tetiklemektedirler. Peki sadece fazla besin mi obeziteye yol açar? 2016 yılında, 237 anneyle yapılan bir çalışmada da tam tersi gözlemlenmiş, obez çocukların anneleri beslenme konusunda daha fazla kısıtlayıcı davranışlar sergilemişlerdir.
Ailesel beslenme alışkanlıkları, çocukta gelişen olumsuz yeme davranışları ve kilo ile ilişkili bulunmuştur. Ailesel yapılan kısıtlama çocuğun besinlere olan yaklaşımını olumsuz etkiler ve yemeden kaçmalarına neden olabilir. Aynı zamanda bu kısıtlayıcı ve programlayıcı davranışların, çocuklarda duygusal yeme ataklarını da arttırdığı araştırmalar tarafından desteklenmiştir.
Çocuklarımızın kilolarıyla ilgili duyulan endişe, siz annelerin kısıtlayıcı beslenme davranışları sergilemesine yol açabilmektedir. Yapılan çalışmalar, annenin beslenme alışkanlıklarının ve çocuğun yeme davranışlarının “çocukluk çağı obezite gelişimi”nde önemli bir etken olduğunu göstermiştir. Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması Raporu’na göre, ülkemizde obezite oranı 0-5 yaşları arasında %8,5 olarak tespit edilmiştir. Özellikle çocuklarda beslenme alışkanlıklarının, beslenme zekasının, aile içi iletişimin ve davranışsal özelliklerin geliştiği bu yaş aralığı sağlıklı alışkanlıklar geliştirmesi ve bunları kalıcı hale getirmesi açısından çok önemlidir.
Anne babalar, çocuk beslenmesinde ve gelişiminde davranışsal olarak rol model sizlersiniz! Ailenizdeki herkesin birbirine saygı duyması ve birbirini çok sevmesi dileklerimle :)