Etiket okur yazarı mısın?

BESİN ETİKETLERİNİN DİLİ

Besin etiketlerinde; besin öğeleri değerleri (karbonhidrat, protein, yağ, vitamin ve mineral miktarları);üretici firmaya ait bilgiler ve üretim izinleri;besinin içindekiler listesi, porsiyon miktarı, net ağırlığı gibi bilgiler yer alır. Eğer besin sağlığa yararlı potansiyel etkilere sahip ise (düşük yağlı, light, probiyotik ürünler vs ) bu etkilerin açıklandığı bölümde yine etikette yer alır.

ETİKET OKUMA REHBERİ

Evet, etiketlerde her şey yazıyor ama hangi dilde? Etiket okumak istiyorsun ama nelere dikkat etmen gerektiğini bilmiyorsun. Bu yazımızda senin için bir etiket okuma rehberi hazırladık.

LİGHT: Son dönemde popülaritesi iyice artmış olan “light” ürünler, referans olarak alınan ürünlere göre en az %25 daha az enerji veya %50 daha az yağ içermektedir. Unutma hiçbir light diyet ürün ‘’mucize zayıflatıcı’’ ya da ‘’0 kalori’’ değildir! Hayatının her anında olduğu gibi light ürün tüketirken de bir sınırın olmalı!

AZALTILMIŞ: Bazı paketli ürünlerin üzerinde “enerjisi azaltılmıştır” gibi cümlelere rastlayabilirsiniz. Bu ürünler, kendine benzer üretilmiş besinlere göre %25 oranında daha az enerji, yağ veya kolesterol içermektedir.

ZENGİNLEŞTİRİLMİŞ: Bu terimi biz diyetisyenler olarak çok seviyoruz Gıda sanayisinin tüketicinin sağlığı korumak amacıyla; çeşitli besin öğelerini besine üretim sırasında eklendiğini ifade eder. Örnek vermek gerekirse vitamin ve minerallerce zenginleştirilmiş kahvaltılık gevrekler, C vitamininden zenginleştirilmiş meyve suları,iyotlu tuz,… gibi ürünler zenginleştirilmiş ürünlerdir .

PASTÖRİZE: Süt ve yumurta gibi besinlerde vücuda faydalı olmayan tüm bakterilerin, yüksek ısıda kısa süre ısıtılıp hızla soğutulması ile yok edildiğini anlatan ifadedir .

UHT: Uzun ömürlü süt üretim teknolojisinde, süt çok kısa bir süre yüksek ısıya tabi tutularak içindeki tüm mikroorganizmalardan arındırılır. Bu işlem sırasında sütte besin değeri , vitamin, mineral kaybı olmaz! UHT süt ve süt ürünleri oda koşullarında açılmadan son kullanma tarihine kadar yaklaşık 3 ay bekletilebilir. Ancak ambalajı açıldıktan sonra buzdolabında (+4°C) saklanmalı ve 2 gün içerisinde tüketilmelidir.

GLUTEN İÇERİR-İÇERMEZ: Gluten, çölyak hastalarının barsaklarındaki hasar ve emilim bozukluğundan ötürü sindirilemeyen bir protein kompleksidir .Çölyak hastaları, gluten içeren hiçbir ürünü kullanmamalıdırlar. Çölyak hastalarındaki gibi tehdit edici bir durum olmasa da gluten hassasiyeti olan bazı bireylerde gluten içeren ürünler; şişkinlik,gaz,yorgunluk,migren gibi rahatsızlıklara sebep olmaktadır. Bu hastalar için özel olarak üretilen glütensiz ürünler mevcuttur. Bu besinleri tüketirken diyetisyenine danış ve besinin kalori, karbonhidrat,yağ,şeker içeriğine bakmayı ihmal etme!

FENİLALANİN İÇERİR-İÇERMEZ:Fenilalanin, fenilktonüri hastalarında metabolize edilemeyen bir aminoasittir .Bu nedenle fenilketonüri hastaları tarafından tüketilmemeleri gerekir .Ürünlerde yer alan bu bilgi, fenilketonüri hastalarını bilgilendirmeyi amaçlar . Çoğu diyet içeceklerde “Fenilalanin kaynağıdır” uyarısını görmeniz mümkündür.

ASPARTAM İÇERİR-İÇERMEZ: Aspartam vücutta yıkıldığında fenilalanin oluşturur .Bu nedenle fenilketonüri hastalarının aspartam kullanmamaları gerekir . Ürünlerde yer alan bu bilgi, fenilketonüri hastalarını bilgilendirmeyi amaçlar.

ARTIK ETİKET OKUYARAK DAHA SAĞLIKLI YAŞA VE FİT KAL!

DOSTLAR: Diyet posası(lif), probiyotik, prebiyotik, organik, zenginleştirilmiş(vitamin,mineraller ile), GI(glisemik indeksi) düşük!

DÜŞMANLAR: Şeker, kolesterol, doymuş yağ, trans yağ, sodyum

BUNLARI UNUTMA!

• Paketli ürünün 1 porsiyonu; 10 gramdan daha az yağ içermeli unutma!

• Paketin üzerinde yer alan besin değeri tablosunda yazan miktarlar 100 grama göre mi 1 pakete göre mi KONTROL ET!

• Süt ve süt ürünlerini yağsız tercih et! 1 kutu(200 ml) tam yağlı süt yağsız süte göre 6.3 gram fazladan doymuş yağ içerir. Sen sütünü light tercih ederk 5 adet yağ yakımına katkı sağlayan çiğ bademden 5 adet yeme hakkı kazanırsın.

• Sağlıklı yetişkinlerin süt ve süt ürünlerini yağsız tüketmeleri; doymuş yağ alımının azaltılması ile kalp-damar sağlığının korunmasında oldukça ÖNEMLİDİR. Yağı alınmış light süt ve süt ürünlerinde hiçbir besin öğesi kaybı olmamakla birlikte katkı maddesi ilavesi de olmamaktadır unutma!

• Tuz miktarı; etiket okurken mutlaka bakılması gereken bir bilgidir. Günlük tuz alımı,sağlıklı bireyler için ortalama 5 gram olmalıdır.Paketli ürün alırken porsiyon başına düşen tuz miktarını HESAPLA! Sodyum seviyeleri yüksek paketlerde uzak dur!

• Lif içeriğinin porsiyon başına 2-2.5 gram olması bağırsak sağlığının korunmasında kan şekeri ve kolesterol düzeylerinin dengede tutulmasında önemli rol oynar.

• Besinlerin karbonhidrat içeriğinin yanı sıra ilave şeker içerip içermediğine de bakmalıyız!!! Rafine şeker; vücuda fayda sağlamaz, sadece boş enerji kaynağıdır unutma!

Ve en önemlisi ailen ve kendin için sağlıklı alışverişler yapmak için ‘’etiket okuma alışkanlığı’’ edin!