Hayal Dünyasından Gerçeklere: Teff Tohumu

Son dönemlerde giderek popülaritesi artan tef, her geçen gün adını daha da bahsettiriyor. Ne yazık ki özellikle sosyal medyada kutu kutu ünlülerin elinde tohumunu çayını zayıflamaya destekleyici olarak gördüğümüz çay, aslına bakıldığında bahsedilen vaatlerin gerçekliğinden epey uzak. Sen de teff’le ilgili çok şey görüyor, fakat ne olduğunu tam olarak bilmediğinden kafanda ikilem yaşıyorsan, bu yazıyı kesinlikle okumalısın!

Teff Nedir?

Tef(Eragrostis tef)’in kültürü yapılan bitki türlerinden en yakın ilişkili olduğu bitki türü olarak ragi darısı (Eleusine coracana) gösterilirken, alt familya olarak en yakın ilişkili kültür bitkileri olarak sorgum (Sorghum bicolor) ve mısır (Zea mays) gösterilmektedir. Ortolog genler kullanılarak yapılan dizi analizi sonuçları ve filogenetik çalışmalar ise tef’e en yakın bitki türlerinin cin darı (Setaria italica) ve sorgum (Sorghun bicolor) olduğunu göstermiştir.

Bitki tanelerinin yere düşürülmesi durumunda kolayca kaybolması ve bulunmasının neredeyse imkânsız olması nedeniyle yerel dilde bu bitki teffa (kayıp) olarak isimlendirilmektedir.

Tef tohumları karbonhidratça zengin tahıl bitkileri içerisinde en küçük tohuma sahip bitki olarak gösterilmektedir.

Kimyasal kompozisyonu

Tef’in glisemik indeksi 74 ile buğdaydan (beyaz) önemli derecede düşük iken sorgum ve çavdar ile benzerlik göstermektedir.

USDA verilerine göre Teff ‘in 100 gramı 367 kalori iken,

• Buğday 327 kalori

• Arpa 342 kalori

• Çavdar 338 kalori

Genel anlamda baktığımızda teff daha fazla kalori içermektedir.

Diğer bir yandan 100 g teff’te 13,3 g protein mevcutken,

• Buğday 12,6 g

• Arpa 12,5 g

• Çavdar 10,3 g protein içermektedir. Porsiyon başına göre hesaplandığında aslında teff’in diğer tahıllardan aşırı miktarda protein farkı bulunmamaktadır.

Lif içeriklerine bakıldığında ise 100 g teff 8 g ham lif içeriyorken,

• Buğday 12,2 g

• Arpa 17,3 g

• Çavdar 15,1 g lif içermektedir. Bu değerlere bakıldığında da teff diğer tahıllara nazaran daha düşük lif içermektedir.

Bunların yanı sıra teff çok hafif olması sebebiyle, diğer tahılların tüketilebileceği porsiyon gramajlarına göre teff tüketimi ne yazık ki mümkün değildir. Bu durum da besin değerlerinden maksimum seviyede yararlanma konusunda problem yaşanmasına sebep olabilmektedir.

Kullanımı

Tef daha ziyade tanesi için yetiştirilen ve bu şekilde bilinen bir bitki olmasına karşın bitkinin yem bitkisi olarak kullanılma potansiyeli oldukça yüksektir. Özellikle Güney Afrika ve Amerika’da yapılan çalışmalar bitkinin yem bitkisi olarak değerlendirilebileceğini göstermiştir.

Bunun yanında tef glutensiz olması sebebiyle, gluten intoleransı olan bireylerin tahıl tüketimleri için alternatif bir besin grubunu içerisinde yer almaktadır. Bu sebeple tef daha çok glutensiz beslenmelerde tercih edilmektedir.

Çayı

Literatürde yayınlanan hiçbir araştırmada teff çayının zayıflamada bir etkisi olduğu veya mucizevi bir besin olduğuna dair söylem bulunmamaktadır. Bununla beraber teff tohumunu çay olarak tüketimine dair çalışmalar da bulunmamaktadır.

Sonuç olarak, tef aslında tahıl grupları içerisinde yer alan bir besin olmakla beraber, diğer tahıllardan önemli derecede ayırıcı ek yararı olan bir özelliği bulunmamaktadır. Glutensiz besin tüketimi yapan bireyler için tef alternatif bir besin grubu özelliği taşımaktadır. Fakat bunlar dışında çayının tüketilmesiyle kilo kayıplarının oluştuğuna dair bilimsel bir çalışma taşımaması konusuna dikkat edilmeli, tamamen reklam amaçlı yapılan paylaşımlara kanılmamalıdır.